Psikolojide kalıp. Çatışma nedir, davranışsal, ailevi, tanıma kuramları

İngilizce'den tercüme edilen bir kalıp, belirli bir "model", "desen" veya "şema" anlamına gelir. Psikolojide öyle doğal olaylar dizisiAynı kurallara göre yaşayan, tek bir günlük rutine tabi olan, aynı görevleri yerine getiren bir bireyin veya tüm bir toplumsal grubun hayatında yer alan.

Psikolojide kalıplar, sıradan yaşam durumlarına tepki olarak insan bilincinin mekanik tepkilerinin bir parçasıdır. Alışılmış eylemler, en sık sorulan soruların yanıtları, yatmadan önce sosyal ağlardaki haberler arasında gezinme alışkanlığı - bunların hepsi önceden oluşturulmuş davranış kalıpları ve eylem algoritmalarıdır.

Bu nedir, tanım

Modern psikolojide bir kalıp, otomatizm için geliştirilmiş ve aynı zamanda günlük yaşamda düzenli olarak kullanılan kökleşmiş bir insan davranışı modelidir. Bu eylem kalıpları her davranışsal alanda bulunur.

Günlük ağız hijyeni, işe gitmeden önce koyu kahve, iş arkadaşlarıyla selamlaşmak için el sıkışma, çorba için belirli bir sebze doğrama yöntemi kullanma. Bunlar, bir kişinin günlük yaşamın görevlerini yerine getirmesi için ihtiyaç duyduğu kalıplardır. Bu şablonlar vücudun stabil yaşamsal aktivitesini sağlar ve beynin aşırı çalışmasını önler.

Kalıpların oluşumu, önceden kurulmuş bir alışkanlığa dayalı olarak gerçekleşir. Merkezi sinir sisteminin yapısında, belirli eylemleri gerçekleştirmek için tek bir talimat olarak işlev gören özel bir program oluşturulur. Davranış kalıbının uygulanması sırasında, bir kişi dış dünyayla neredeyse otomatik olarak etkileşime girer.

Kalıpların sadece dış ve iç uyaranlara verilen refleks tepkiler olmadığına inanılmaktadır. Davranış kalıpları tarafından yönetilen örgütsel eylem düzeyi, edinilmiş içgüdülerden çok daha yüksektir.

sınıflandırma

Psikolojide bir kalıp, çevrelerindeki dünyanın zorlu koşullarına günlük olarak uyum sağlamak zorunda kalan ata nesillerinden insanlar tarafından miras alınan bir dizi davranışsal mekanizmadır. Basmakalıp düşünme ve eylem türünün rasyonel açıklaması, beynin olumlu bir sonuca ulaşılmasına yol açan durumları ve eylemleri tanımlamasına dayanır.

Örneğin, belirli bir dış faktöre verilen belirli bir tepkinin olumlu bir etkisi varsa, benzer manipülasyonlar yine başarıya yol açacaktır. Bu aşamada, merkezi sinir sistemi yeni eylem algoritmaları icat etmeyi bırakır ve edinilen yaşam deneyimi temelinde ortaya çıkan rasyonel bir şablon oluşturmaya başlar.

Her insan hayal edebileceğinden çok daha fazla standart kalıp kullanır. Aşağıdaki tablo, bir bireyin otomatik modda standart durumları deneyimlemesine izin veren davranış kalıplarının ana sınıflandırma türlerini açıklamaktadır.

Desen görünümü	Psikolojik modelin özellikleri
Sosyal	Sosyal tip kalıplar, bir kişi ve toplum arasındaki etkileşim anında tetiklenen davranış kalıplarıdır. Bu tür davranış kalıplarını toplumda oluşan genel alışkanlıklar, normlar ve kurallar kategorisine sınıflandırmak modadır. İşe vardıklarında iş arkadaşlarıyla tokalaşmak, kapıyı başka birinin önünde tutmak, kadınların öne geçmesine izin vermek. Bunların hepsi, toplumun diğer temsilcileriyle karşılıklı anlayış içinde yaşayan eğitimli insanların çoğunluğu için ortak davranış olan sosyal kalıplardır.
Bireysel	Birey tipinin davranış kalıbı, yalnızca belirli bir kişinin kişisel alışkanlıklarıdır. Bu tür kalıplar, bir bireyin yaşamı boyunca oluşur, ancak çoğu çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkar. Örneğin, yemek yeme şekli, sabahları vücut hala uykuluyken eylemlerin algoritması, araba kullanma becerileri.
doğuştan	Konjenital örüntüler, her insanın genetik bilgiyle birlikte atalarından miras kalan davranışsal özellikleridir. Ağrı sendromuna tepki, stresli durumlarda psikolojik istikrar, sıkı çalışma, şiddet eylemlerine eğilim. Bunlar kalıtsal olabilen davranış kalıplarıdır.
Edinilen	Edinilmiş tip kalıplar, bir kişinin zihninde, yetiştirilme sürecinde, dış dünyayla etkileşimin yanı sıra, ebeveynleri tarafından oluşturulur. Örneğin, insanlarla iletişim kurarken olumlu veya olumsuz bir deneyim yaşadığınızda.
Pozitif	Olumlu kalıpların avantajı, bu kalıpların bir kişinin onlardan yalnızca faydalı öğeler çıkararak olumlu deneyimler biriktirmesine yardımcı olmasıdır. Sabah ve akşam dişlerini fırçalamak, evde ıslak temizlik yapmak, bir arkadaş veya tanıdıkla buluşurken gülümsemek. Bunlar, bireyin kişiliğinin olumlu gelişimini sağlayan ve vücudunun sağlığını koruyan olumlu kalıplardır.
Olumsuz	Olumsuz örüntüler, hoş olmayan durumlar veya olaylar sonucunda biriken olumsuz yaşam deneyimlerinden oluşan örüntülerdir. Bu tür davranışsal algoritmalar doğası gereği yıkıcıdır, bir kişinin tam olarak yaşamasını ve gelişmesini engeller. Örneğin, bir erkek kızlardan kaçınır çünkü önceki tüm ilişkileri onu incitmiştir. Sabahları aç karnına bir fincan kahve ile sigara içmek. Bunların hepsi zihinsel ve fiziksel sağlığa zarar veren olumsuz kalıplardır. Bu tür kalıplardan kurtulmak, bir psikoterapistin katılımıyla gerçekleştirilir.
iletişimsel	İletişimsel türün kalıpları, belirli bir yüz ifadesi türü, bir dizi jest ve bir kişinin belirli insanlarla tanışırken kullandığı bir sesin tonlamasıdır. Örneğin, iş arkadaşları için bir iletişim şablonu kullanılır. Bu, başlangıçta tanımlanmış sosyal sınırlarla daha ticari, resmi ve ölçülü bir iletişimdir. Arkadaşlarla buluşma anında, çok daha az kısıtlama ile tamamen farklı iletişim şablonları başlatılır.
Düşünceli	Düşünce kalıpları, diğer tüm davranış kalıplarının inşasında önemli bir rol oynar. Bir kişinin dış dünya ile etkileşiminin olumlu veya olumsuz bir deneyiminden sonra, beynin merkezleri analiz edilir. meydana gelen durum, genelleştirici sonuçlar çıkarır, temelinde yeni bir mantıksal sonuçlar oluşturur. davranış modeli.
Duygusal	Duygusal tip kalıbı, komik bir şakaya, başkalarının iyi tutumuna, kızgınlığa, diğer insanların saldırgan davranışlarına yanıt olarak bir kişinin doğal bir tepkisidir. Bu grubun şablonları yardımıyla, bireyin hayatında meydana gelen belirli eylemlere otomatik tepkisi oluşur. Duygusal kalıpların doygunluğu, büyük ölçüde çocuklukta bir kişiye en yakın çevresi tarafından hangi ahlaki ve etik değerlerin aşılandığına bağlıdır.
Motor	Gerçekleşmelerinin doğası gereği, motor kalıplar reflekslere ve içgüdüsel davranış modellerine çok yakındır. Bunlar, acil durumlarda beynin merkezleri tarafından geliştirilen şablonlardır. Örneğin, ani bir tehlike durumunda savaş ya da kaç mekanizması tetiklendiğinde. Birey tarafından hangi davranış modeli seçilirse seçilsin, motor modeli otomatik olarak başlayacaktır. Bir kişi, bir düşman saldırısını püskürtmek için vücudunu hızlı bir koşu için gruplandırmalı veya pozisyon almalıdır.
dilbilimsel	Bu tür kalıplara dilsel kalıplar da denir. Bu, bir kişinin iş yerinde, ailesiyle, arkadaşlarıyla iletişim kurarken günlük hayatta kullandığı tanıdık kelimeler, deyimler, deyimler, diyaloglar ve açıklamalar kümesidir. Bu kalıbın oluşumu, bir kişinin psikolojik olarak büyüdüğü ve geliştiği ortamdan güçlü bir şekilde etkilenir.
Kültürel	Değerler, ahlak, rol modelleri, büyük ve küçük sosyal gruplardan insanların karakteristiği olan kültürel kalıplardır. Örneğin, bir kabilenin veya köyün sakinleri için. Dünya tarihi, psikolojik manipülasyonların etkisi altında, devlet liderlerinin halk arasında yanlış kültürel kalıplar oluşturduğu olayları bilir. Örneğin, İtalya, Almanya, 30-40'lar.

Psikolojide bir kalıp, bir kişinin veya sosyal grubun davranışının düzenli bir modelidir. Bir bireyin yaşamının farklı alanlarının kalıpları, stresli durumlara uzun süre maruz kalmanın bir sonucu olarak ayarlanabilir veya önemli ölçüde değiştirilebilir.

Özellikler ve özellikler

Davranış kalıpları, bir kişinin günlük yaşamının temelidir. İnsanların %99'unun beyni, kısa bir süre içinde birkaç kez gerçekleştirilen aynı eylemleri otomatik olarak mantıksal bir algoritmaya dönüştürecek şekilde tasarlanmıştır.

Kişi bilinçsizce daha fazla manipülasyon gerçekleştirir. Aynı eylemler veya belirli bir iş türü ne kadar uzun süre gerçekleştirilirse, teknolojik süreç o kadar mükemmel hale gelir. Otomatizme getirilen hareket, beynin işlevselliğini arttırır ve aynı zamanda vücuttaki diğer fizyolojik süreçleri desteklemek için enerjisini korur.

Aynı zamanda, psikolojik açıdan, kalıpların bireyin kişisel gelişimini baskıladığına dair bir görüş var. Otomatik modda günlük olarak benzer eylemleri gerçekleştiren bir kişi, kendisini aynı durumların rutininde bulur. İnsanlar şablon çerçevesinde ne kadar uzun olursa, halihazırda oluşturulmuş davranış kalıpları zincirini kırmak o kadar zor olur.

Belirli bir yaşam durumunda yeni bir davranış modeli yaratmaya, önceden oluşturulmuş bir kalıbı terk etmeye çalışırken, beyin bu girişime mümkün olan her şekilde karşı çıkacaktır. Örneğin, bir kişi basitçe unutkan, dikkati dağılmış, toplanmamış hale gelecektir.

İşlevler ve rol

Psikolojide bir kalıp, her insanın tatmin edici bir yaşam sürmesi için gerekli olan bir davranış türüdür.

Bu şablonların aşağıdaki işlevsel amacı ayırt edilir:

• tipik bir yaşam durumunu çözmek için yeni yollar aramak için enerji harcamayan beyin merkezlerinin verimliliğini artırmak;
• belirli bir işin veya diğer eylemlerin performansıyla ilgili bireysel beceri ve yeteneklerin geliştirilmesi;
• vücudun günlük yaşamda düzenli olarak ortaya çıkan dış ve iç uyaranlara hızlı tepki vermesini sağlamak;
• hazır bir çözümün varlığı ve stresli koşullarda eylemler için bir algoritma (örneğin, bir kişi zaten varsa benzer durumlarla karşı karşıya kaldı, o zaman bu durumda beyninin hazır bir modeli var davranış);
• rasyonel bir eylem algoritması oluşturmak için kullanılan olumlu ve olumsuz deneyimin sistematikleştirilmesi;
• çevredeki toplumun gereksinimlerini karşılayan genel kabul görmüş ahlaki, kültürel ve etik değerlerin oluşumu;
• çoğu zaman toplumda, ailede, iş kollektifinde hüküm süren belirli davranış kalıpları koşullarında olan bir bireyin kişisel gelişimi üzerindeki etkisi;
• yanlış karar vererek büyük bir hata yapma riskini en aza indirmek (başlamadan önce) davranış kalıbı, insan beyni mümkün olan tüm seçenekleri hesaplar, en karlı olanı seçer modeller);
• çevreleyen nesneler arasında mantıksal bağlantılar kurmanın çeşitli yollarını göstermek;
• bireyin kendisiyle aynı sosyal grupta bulunan diğer kişilerle etkili iletişimini sağlamak.

Psikolojide bir kalıp, bireylerin, küçük, orta ve büyük sosyal grupların daha sonraki eylemlerini tahmin etme kalitesini artırmak için bilim adamları tarafından incelenen bir kişinin davranış modelleridir. Zor durumlarda hızlı rasyonel karar vermek için beynin oluşturduğu ilk kalıplar olmadan, bir kişi daha fazla manipülasyon için bir algoritma aramak için birkaç saat harcar. Tüm insan eylemleri, kalıpların toplam rehberliği altındadır.

Psikolojik teoriler ve okullar

Kalıpların insanların yaşamlarındaki önemine ilişkin en derin araştırma, Amerikalı sosyal psikoloji profesörü Dr. Walter Michel tarafından yapılmıştır.

Walter Michel teorisi

Bu uzmanın bilimsel teorisine göre, her bebek doğduğu anda zaten temel davranış kalıplarına sahiptir. Bu bilgi, yenidoğan tarafından ebeveynlerden gelen genlerle birlikte miras alınır. Bir çocuk büyüdükçe, edinilmiş alışkanlıklar, klişeler ve toplum tarafından dikte edilen kalıplar, doğuştan gelen davranış algoritmalarının üzerine eklenir. Yetiştirme kalitesi, yaşam durumlarında yeni eylem planlarının oluşumunda önemli bir rol oynar.

Yukarıdaki faktörlerin tümü, gelecekte bir kişinin karakterinin temelini oluşturur. Çocuğun ruhu çok esnek bir yapıdır. Erken çocukluktan itibaren, yetişkin yaşamı boyunca her insanın zihninde kalıcı olan temel kalıpların oluşumu için ön koşullar atılmaya başlar.

Bir çocuğu yetiştirme döneminde, ebeveynler davranış alışkanlıklarını yakından izlerlerse, bir kızı veya oğlunun hayatından olumsuz kalıpları derhal kaldırabilirler. Teorisini desteklemek için Dr. Walter Michel, Marshmallow Testini geliştirdi.

Marshmallow Testi olarak da bilinen Marshmallow Deneyi, 4 ile 6 yaş arasındaki çocuklara uygulanmaktadır. Grubun sayısı 5 ila 15 çocuk arasındadır.

Dr. Walter Michel, şuna benzeyen bir kalıp öğrenme psikolojik testi yaptı:

1. Her çocuk sırayla sadece bir sandalye ve bir masanın olduğu boş bir odaya alınır.
2. Masada 1 adet marshmallowlu bir tabak var.
3. Deneyin lideri, çocuğa 15 dakika içinde eğer varsa söyler. bu inceliği yememek için direnecek, sonra ödül olarak 2 marshmallow alacak.
4. Testi yapan kişi, çocuğu tatlıyla baş başa bırakarak odadan çıkar.

Bu model çalışmasının sonuçları, çocukların %20'sinin marshmallow yemeden 15 dakika yaşayabildiğini gösteriyordu. Test katılımcılarının geri kalanı, şekerlemeyi ilk dakikalarda tüketti. Sosyal psikoloji deneyi burada bitmedi.

Walter Michel, kişiliklerinin oluşumunun farklı aşamalarında bir grup çocuğun yaşamını gözlemledi. Bunun için 2 şekerleme ödülü alan tatlı yemekten kaçınan deneye katılanların hayatta diğer çocuklardan çok daha fazlasını başardıkları ortaya çıktı.

Bu çalışma ile Dr. Walter Michel, yeterince gelişmiş bir öz-denetim modelinin şunları mümkün kıldığını gösterdi. çok şey elde etmek için günaha, yaşam denemelerine dayanacak, irade ve azim gösterecek bir kişi daha fazla. Benzer davranış kalıbına sahip insanlar, stratejik planlama becerilerine sahiptir, bugünün yaşam felsefesini bir kenara bırakın.

Çocuklarına bir özdenetim modeli aşılamak isteyen ebeveynler, ona erken çocukluktan itibaren düzen ve disiplini öğretmelidir. Örneğin sabah ve akşam düzenli olarak dişlerinizi fırçalamak, ağız hijyeninin öneminden bahsetmek. Oyunu tamamladıktan sonra, çocuk oyuncakları bağımsız olarak bir araya getirerek hazırlanmış bir kutuya koymalıdır.

Kalıpların sıralı tekrarı teorisi

Özellikle ilgi çekici olan, bir bireyin yaşamının farklı aşamalarında kalıpların sıralı tekrarı teorisidir. Bir kişinin belirli durumlarda daha önce nasıl davrandığını bilmenin doğal bir özelliği vardır, onun temel davranış kalıplarını maksimum doğrulukla tespit etmek mümkündür.

Psikologlar, uygun sonuçları çıkarmadan önce, bireyin kişiliğini dikkatlice incelemenizi önerir. En basit örnek, tanıdık bir arkadaşın başkalarına kolayca çeşitli sözler vermesidir, ancak pratikte onları asla yerine getirmez, o zaman bu tür davranışların belirli bir kişi için norm olduğundan emin olabilirsiniz.

Benzer durumlar, borç para alan, ancak sürekli olarak kredi geri ödeme süresinin başka bir ertelenmesini isteyen kişilerde ortaya çıkar. Çocuklukta geliştirilen kalıpları düzeltmek neredeyse imkansızdır. Gelecekteki eşler arasındaki kişisel ilişkilerin kalitesini tahmin etmek için psikolojik bir teori var.

Evlenmek üzere olan bir kadın, sevgili erkeğinin annesine nasıl davrandığına dikkat etmelidir. Evlendikten 2-3 yıl sonra aşık olma aşaması tamamen tamamlanır. Bu aşamada erkeğin kendi annesine göre oluşturduğu davranışsal algoritmalar devreye girer.

Kalıplar Uygulama Mekanizması Teorisi

Model uygulama mekanizmasıyla ilgili başka bir ilginç psikolojik teori var. Çoğu insanın yakın iletişim ve hoş bir eğlence için benzer davranışlara sahip ortakları seçtiğine inanılmaktadır.

Bu seçim bilinçaltı düzeyde yapılır. Bu, aynı kızın sürekli olarak alçak olarak ün yapmış erkekler bulması durumunu açıklar. Aslında, kişisel nitelikleri kızın kendi kalıplarının uygulanması için en uygun olan sevilen birinin seçimi vardır.

Benzer durumlar, sürekli olarak hayattaki tek ve sadık arkadaşı arayan, ancak şüpheli bir üne sahip kızlara odaklanan erkeklerde de görülür. Başarısız başka bir ilişkiden sonra, adam bir sonraki sevgilinin öncekilerle aynı olmayacağından emindir, ancak yine olumsuz kalıpları olan bir kızı seçer. Bunun nedeni, sevdiklerinizin davranış modellerinin, olumlu ve olumsuz kalıplarının ayna görüntüsü olmasıdır.

Kalıplar, uygulanması katı bir eylem algoritmasına uygun olarak gerçekleşen insan beyni tarafından önceden oluşturulmuş davranış modelleridir. Negatif ve pozitif psikolojik şemalar vardır.

Bireyin zihninde olumsuz pratik deneyim temelinde oluşan kalıplar, doğası gereği yıkıcıdır ve insan yaşam kalitesini düşürür. Olumlu kalıplar, bir kişinin dış dünyayla ve toplumun temsilcileriyle etkileşimi için bir mekanizmadır.

Desenler hakkında video

Davranış kalıbı nedir: